O psychoanalizie często myśli się jako o metodzie mającej niewiele wspólnego z logiką lub matematyką. Ta ocena wydaje się być o tyle niesprawiedliwe, że podstawowy model popędowy stworzony przez Freuda ma dużo wspólnego z ekonomią. Czasami mówi się nawet o ekonomii objawów.
W innym miejscu postaram się wyjaśnić, jak rozumiemy popęd a teraz postaram się Państwu przedstawić jak nasz umysł zarządza swoim pobudzeniem i jak może to prowadzić do zaburzeń.
Osobowość
Zdrowa osobowość jest doskonałym narzędziem służącym naszemu organizmowi do zarządzania napięciem. Osobowość wybiera optymalny sposób, aby je rozładować w efektywny sposób i nie generować przy tym kolejnych wtórnych napięć.
Mechanizmy obronne
Napięcia możemy redukować na trzy coraz mniej efektywne sposoby.
Najbardziej efektywny sposób rozładowania napięcia to działanie. Działając zmieniamy bardzo szybko pobudzenie fizjologiczne w energię i rozdysponowujemy ją na podjęcie jakiegoś działania.
Drugi sposób to mówienie. Mówiąc rozładowujemy napięcie mniej efektywnie, wydatek energetyczny jaki ponosimy mówiąc jest o wiele mniejszy, ilość uwolnionego w ten sposób napięcia jest proporcjonalnie mniejsza niż przy fizycznym działaniu.
Trzeci, najmniej efektywny sposób na pozbycie się napięcia to myślenie. Myśląc tylko niewielka część wzbudzonego nas w napięcia zostaje zużyta. Myślenie powstało właśnie po to w toku ewolucji abyśmy nie musieli za każdym razem działać, ale by za pomocą umysłu można było przewidzieć konsekwencje naszych działań, tym samym chroniąc nas przed zbędnym wydatkiem energetycznym.
Załóżmy, że doznajemy jakiegoś napięcia, np. czujemy, że nasza pensja jest zbyt niska. Możemy ukierunkować nasze działania na rozmowę o podwyżce, szukanie lepszej pracy itp. W krótkim czasie będziemy musieli wydatkować dużo energii, ale te działania mają najlepszą perspektywę na uwolnienie nas od tego napięcia, oczywiście wywołają pewnie wtórne napięcia, ale najszybciej uwolnimy się od „nadmiaru” energii. Możemy porozmawiać o tym, z kolegą, koleżanką, to pewnie będzie temat naszych rozmów przez dłuższy czas, może trochę zmienimy perspektywę, ale co i rusz coś nam będzie przypominać o tej trudnej sytuacji. Możemy również samotnie przez długie godziny myśleć o tym, że chcielibyśmy więcej zarabiać o tym jak odchodzimy z pracy, jak znajdujemy lepszą pracę, jak dostajemy awans. To myślenie nie wymaga prawie w ogóle energii, dzieje się samo, ciągle przez wiele dni, tygodni, miesięcy i nigdy do końca nie uwalnia nas od napięcia.
Zdrowa osobowość będzie po pierwsze w stanie określić jaki sposób radzenia sobie z napięciem jest najefektywniejszy, kiedy działać, a kiedy czekać, kiedy mówić, a kiedy myśleć. Po za tym zdrowa osobowość sprawia, że każdy z obranych sposobów radzenia sobie z napięciem będzie bardziej efektywny. W zdrowej osobowości, myślenie nie tylko rozładowuje napięcie, ale też przybliża nas powoli do rozwiązania problemu.
Niektóre objawy psychologiczne obrazują niską efektywność naszej osobowości. Np. kompulsje, czyli uporczywe rytualne zachowania rozładowują napięcie w sposób nieefektywny, ponieważ energia jest pożytkowana na czynności zastępcze a nie te zmierzające do rozwiązania problemu. Podobnie obsesje, czyli uporczywe natrętne myśli powstają, gdy nasze myślenie jest niepowiązane z wywołującym w nas napięcie problemem.
Można również spojrzeć na to z perspektywy różnic indywidualnych między ludźmi. Niektórzy działają zbyt szybko nie potrafiąc efektywnie radzić sobie z napięciem, które każdorazowo muszą rozładować w działaniu. Inni nie potrafią odpowiednio nasycić swoich myśli emocjami przez co przez wiele miesięcy intelektualizują swoje codzienne problemy nigdy tak naprawdę nie potrafiąc uwolnić się od wywoływanego przez nie napięcia.
Psychoterapia Psychodynamiczna
Psychoterapia psychodynamiczna jest ukierunkowana na dwa cele, zwiększenie efektywności radzenia sobie z napięciami oraz zwiększenie zdolności do pozostawania w napięciu bez odczuwania związanego z tym dyskomfortu. Co przekładałoby się na większą elastyczność pacjenta i jego zdolność do adaptacji do wszelkiego rodzaju wyzwań jakie stawia przed nim życie.
Przeczytaj również:
- Diagnoza zaburzeń osobowości w oparciu o ICD-11 – Artykuł opisujący sposób diagnozy zaburzeń osobowości wg najnowszej klasyfikacji WHO.
- Odporne na psychoterapię i farmakoterapię objawy lękowe – Niektóre objawy lękowe wydają się być bardzo uporczywe a skuteczne zazwyczaj leczenie objawowe lub psychoterapia nie dają efektów. Dlaczego objaw lękowy może być odporny na psychoterapię?
- Jak wygląda pierwsza wizyta u psychoterapeuty?
- FAQ – odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z psychoterapią w naszym Ośrodku.
- Jak zachęcić bliską osobę do podjęcia terapii – krótki poradnik dla bliskich, którzy martwią się o stan członków swojej rodziny lub przyjaciół i chcieliby ich namówić na psychoterapię.